Wyobraźmy sobie: młode, nieokrzesane osoby bohaterskie. Posiadają nadnaturalne zdolności. Łączą siły, by zawalczyć w ostatecznej bitwie niemalże zrównującej miasto z ziemią. Kojarzy się z dobrze znanymi komiksami DC czy Marvela. Dodaj jeszcze do tego pogłębioną psychologię, garść mroku, dużo śmierci i zmartwychwstań. Wychodzi fantastyczna dylogia V.E. Schwab Złoczyńcy!
Dwutomowa seria o polskim tytule Złoczyńcy zaczęła się tomem Vicious, wydanym po raz pierwszy w 2013 roku, a więc jakieś dwa lata po debiucie V.E. Schwab. Powieść zdobyła olbrzymią popularność wśród osób czytających i została okrzyknięta bestsellerem przez „New York Timesa”. Odzew był tak pozytywny, że prawa do ekranizacji Vicious nabył sam Ridley Scott (reżyser kultowego Obcego)! Początkowo samodzielna powieść po paru latach stała się jednak dylogią dzięki wydaniu w 2020 roku drugiego, grubszego już tomu, zatytułowanego przez V.E. Schwab Vengeful. Polskie wydania w przekładzie Macieja Studenckiego zostały zatytułowane kolejno Vicious. Nikczemni i Vengeful. Mściwi.
Złoczyńcy są serią z gatunku fantastyki, ale mają też znany u V.E. Schwab dreszczyk trochę kryminalny, trochę sensacyjny. Historia dylogii opiera się na losach dwójki przyjaciół: Victora i Elia. To studenci z miasta Merit, którzy podczas przygotowywania swoich prac dyplomowych postanawiają poeksperymentować z nadnaturalnymi zdolnościami znanymi w ich uniwersum jako PonadPrzeciętność. Początkowo zgodni, w wyniku chorobliwie ambitnych działań stają się swoimi wrogami. V.E. Schwab rozdziela ich losy, wpuszcza między nich inne postaci, zagadkowe zabójstwa, by znów przepleść je w emocjonującej akcji. Później, w drugim tomie, poznajemy potężną Marcellę, żonę gangstera, która sporo namiesza w krwawej wendecie Victora i Elia.
Supermoce od V.E. Schwab
Uniwersum Złoczyńców zostało oparte na znanym, chociażby z filmów czy komiksów Marvela i DC, motywie superludzi z supermocami. Z tą różnicą, że V.E. Schwab podeszła do tematu w sposób nieszablonowy. Otóż w świecie tej serii osoby z nadnaturalnymi mocami nazywa się PonadPrzeciętnymi (osoby PP), a ich zdolności nie biorą się od urodzenia albo magicznego zrządzenia losu. V.E. Schwab zbudowała swoją koncepcję supermocy na zasadzie traumatycznego przeżycia zwanego w serii DBŚ: doświadczenie bliskie śmierci. Postacie zdobywają swoje supermoce po najbardziej intensywnym zdarzeniu, jakim jest moment zgonu i powrót do świata żywych.
Osoby PP nie żyją otwarcie w społeczeństwie, na samym początku traktuje się je wręcz jako temat tabu. Mogą mieć przeróżne umiejętności, na przykład ożywiać umarłych, uleczać się, czy przejmować władzę nad innymi. W świecie Złoczyńców V.E. Schwab stworzyła całe jednostki, organizacje odpowiedzialne za tajne śledzenie, łapanie i eksperymentowanie na pozornie niebezpiecznych osobach PP. Przywodzi to trochę na myśl X-Menów Marvela, ale działa w sposób charakterystyczny dla Schwab. Osoba autorska postawiła też na znany chociażby z DC motyw wielkiego miasta, Merit, w którym superbohaterowie zmagają się, a akcja intensywnie rozwija – można by powiedzieć, że jest to odpowiednik Gotham w powieściach V.E. Schwab.
V.E. Schwab, jej bohaterowie i złoczyńcy
Relacja Victora i Elia stanowi diabelnie szybki motor napędowy akcji obu tomów. Obaj są pełni pasji, ambicji, pozornie podobni, a jednak kontrastowi. Każdy z nich ma swoją historię, którą V.E. Schwab przed nami stopniowo odkrywa. Miesza się w ich sylwetkach bycie bohaterem i złoczyńcą, zbawcą i diabłem, mordercą i naukowcem, a zwłaszcza przyjacielem i wrogiem. To właśnie eksperymenty przyjaciół doprowadzają do odkrycia ich PonadPrzeciętnych zdolności, a zarazem komplikują resztę akcji szeregiem niefortunnych zdarzeń. V.E. Schwab tworzy niezwykle dobitne, plastyczne opisy, nierzadko pełne brutalności, które oddziałują na naszą wyobraźnię. W obrębie tej dwójki wydarza się dużo złego, a śmierć kroczy ich ścieżkami – wikłają się w przeróżne sprawy kryminalne.
Obserwujemy ich na przestrzeni wielu lat. To właśnie pogłębione portrety psychologiczne Victora, Elia i innych postaci są czymś, czym V.E. Schwab trzyma nas w nieustannym zainteresowaniu. Postacie z supermocami mogą narobić wiele dobrego i niedobrego. Pojęcie superbohatera i superzłoczyńcy rozmywa się w dylogii, dzięki czemu uciekamy od sztampowości, ale nie rezygnujemy z fantastycznej rozrywki pełnej akcji. Ukazanie napięć moralności Victora i Elia, a zwłaszcza ich relacji, było nie lada wyzwaniem, z którym V.E. Schwab świetnie sobie poradziła, rzucając nami czytającymi to w przeszłość, to w przyszłość fabuły obu tomów.
Czasoprzestrzeń, triki i inne pomysły V.E. Schwab
V.E. Schwab wie, jak przyciągnąć osoby czytające i zatrzymać je na dłużej. W Złoczyńcach wszystkie wydarzenia, te główne i poboczne, poszatkowała i podała w formie wielu przeskoków czasowych względem ważnych wydarzeń. Łączy się to z pogłębioną psychologią postaci, którą możemy obserwować podczas licznych retrospekcji do dalszej lub bliższej przeszłości, a potem znów wracać, powiedzmy dziesięć lat w przód. Jednocześnie te wszystkie zabiegi organizacyjne fabularnie V.E. Schwab wychodzą konsekwentnie. Jest ich zdecydowanie więcej w drugim tomie, ale to z uwagi na większą ilość postaci, które wprowadza pomiędzy wendetę Victora i Elia. Również liczne dramatyczne zwroty akcji, momenty zapalne, na wskroś emocjonalne, są czymś, co w tej serii działa u Schwab. Od pewnych stron kartki same przeskakują między palcami, bo biegniemy, by zobaczyć, co będzie dalej, kto zostanie wskrzeszony, kto pójdzie siedzieć, kto wygra tę ostateczną bitwę!
Za co kochamy uniwersum PonadPrzeciętnych od V.E. Schwab?
Seria o Nikczemnych i Mściwych osobach PP podbiła serca nie tylko fanów twórczości V.E. Schwab, ale w ogóle fanów rozrywki fantastycznej pełnej akcji. Koncepcja wypracowana przez osobę autorską jednocześnie jest przez nas znana, lubiana, a przy tym ma w sobie wyjątkowość, wymyka się sztampowości. Dodana do tego zorganizowana warstwa psychologiczna i czasowa sprawia, że doświadczenie lekturowe Złoczyńców pozostaje czystą przyjemnością. Zdarzenia opowiadane przez V.E. Schwab niosą ze sobą niezwykłą siłę, dreszczyk akcji, sporo tajemnicy. Wszystkie eksperymenty czy walki Victora, Elia są bardzo obrazowe – aż chciałoby się zobaczyć zmagania PonadPrzeciętnych na dużym ekranie czy w komiksie, tak jak pochłaniamy przygody herosów Marvela bądź DC.
